GÖLGESİZLER ÜZERİNE Postmodernistler yazdıklarına roman, öykü, deneme, şiir gibi herhangi bir türsel adlandırma yerine ‘’Anlatı’’ tabirini kullanmayı ve öyle kabul edilmesini tercih ederler. Postmodernist bir yazar olarak tarif edebileceğimiz Hasan Ali Toptaş’ın kırk yedi bölümden oluşan anlatısında baştan sona ve sondan başa muğlak, dağınık, zamanı , mekanı, sınırları belli olmayan bir mecradan seslendiğini söyleyebiliriz. Okuyucu bir ileri iki geri sağa sola savurarak olayların seyri konusunda kafa karışıklığına yol açmasının yanında neden sonuç ilişkisi temelinde gelişmeyen, bölümler arasında kopuklukların yaşandığı köy ve kentte geçen mekanlar arası bağlantı durumlarını ifade eder. Postmodern metinlerin olay örgüsünü özetlemek çok zordur. Olaylar adı verilmeyen bir şehirde içi müşteriyle dolu bir berber dükkanında başlar. Hikaye içinde başka bir hikaye anlatılmaya başlanır. Kişiler ve mekanlar arası geçişler sıkça rastlanan bir durumdur. Örneğin Dede Musa Aynalı Fatma’nın hikayesini anlatmaya başlarken Aynalı Fatma’nın bir kuş olduğunu güvercinin ise onun bir aynası olduğunu söyler. Şahıs kadrosu geniş tutulduğunu söyleyebiliriz. Berber, Cıngıl Nuri, Cennet, Dede, Muhtar, İmam, Çırak , Bekçi , Cennet’in oğlu, Hamdi, Aynalı Fatma başlıca karakterler olup bu kişilerin hayal mi gerçek mi oldukları belirsizdir. Aslında eserdeki kişilerin nerede olduğu insan mı yoksa başka varlıklar mı oldukları hatta var olup olmadıkları bile şüphelidir. Yazarın mesajı oldukça nettir. ‘’ Gölgesizler, kendileri bir yerde varlıklarını sürdürürken başka bir yerde başka bir yaşam sürdürmesi nedeniyle gölgesizdirler.’’ Anlatıda dikkat çeken başka bir husus da anlatı kişilerinin bir çoğunun isimlerinin olmayışıdır. ( Muhtar, İmam, Bekçi, Berber) gibi. Muhtar köydeki tek devlet görevlisidir. Otoritedir ve sert yüzlüdür. Vatandaşlar ondan korkar herkes ona ve muhtarlık binasına saygı duyar. Kimse ona yaklaşamaz. Bekçi de otoriteyi korumakla görevli kraldan çok kralcı bir karakterdir. Cennetin oğlu ise geleneksel toplum yapısının ötekisi konumundadır. Bu yüzden hep dışlanır ve şiddet görür. Köyün imamı tam da genel anlamda özellikle kırsal bölgelerde saygı duyulan, medet umulan bir görevli olup görünmez yüzüne ışık tutulan biridir . Şehir, berber dükkanı ve köy meydanı genel olarak olayların geliştiği mekanlardır. Özel olarak berber dükkanı şehir ve köydeki mekan olarak sürekli iç içe geçer bu da postmodern öğelerde sıkça rastlanılan bir durumdur. Gölgesizler kitabında geçen zaman kronolojik bir sıra izlemez. Zaman parçalara bölünerek anlatılmış. ‘’ Zaman tekrarların tekrarından oluşur’’ Dili akıcı felsefik ve fantastik öğeler içeren ancak kesin kurallar içermeyen kitapta geçen ayı doğuran kız masalı da Ege bölgesine ait yerel bir masaldan esinlenerek yazılması da dikkat çekicidir. Hakim TURAY